Tổng Thống Joe Biden được Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng đón tiếp tại Hà Nội ngày 10 tháng 9, 2023. (Office of the President of the United States)
Bài VI ANH
Một, sự kiện và thời sự. Trong hai ngày 10 và 11 tháng 9, Tổng Thống Joe Biden và Tổng Bí Thư Đảng Cộng Sản VN Nguyễn Phú Trọng đã chính thức nâng quan hệ song phương lên thành đối tác chiến lược toàn diện, tức mức cao nhất. Về phía Việt Nam, đây là một diễn tiến ngoạn mục, bởi cho đến gần đây Hà Nội vẫn rất ngần ngại thắt chặt hơn nữa bang giao với Mỹ, vì sợ phản ứng từ Trung Quốc.
Theo AFP, Cố Vấn An Ninh Quốc Gia Mỹ, Jake Sullivan, hôm 5/9 gọi chuyến thăm Việt Nam lần này của Tổng Thống Biden là “một bước ngoạn mục trong quan hệ giữa hai nước cựu thù.”
Hãng tin Anh Reuters ngày 23/9 cho biết chính quyền Biden đang đàm phán với Việt Nam về một thỏa thuận mua bán vũ khí lớn nhất từ trước đến nay giữa hai nước cựu thù. Thỏa thuận có thể được đúc kết vào năm tới. Washington không loại trừ khả năng cung cấp chiến đấu cơ F-16 cho Hà Nội. Thỏa thuận này chắc chắn sẽ gặp phản ứng mạnh từ Trung Quốc và giúp Việt Nam bớt phụ thuộc vào nguồn cung cấp vũ khí của Nga.
Hai, đi vào phân tích. Phương ngôn chánh trị Mỹ là thực dụng “không có bạn muôn đời, không có thù muôn thuở, chỉ có lợi ích là bền vững.” Anh hùng dân tộc VN trong lịch sử cũng thực tế như thế, khi đứng lên cùng nhân dân VN đánh đuổi quân Tàu xong, cũng cử sứ thần qua Tàu cầu phong làm “an nam quốc vương.” CSVN dù bị kẹt trong ý thức hệ cộng sản và ở giữa hai cái bóng đè “vĩ đại” của Trung Cộng, Liên xô CS cũng có người trong “Bộ Chánh Trị,” trong chánh phủ CSVN, không muốn làm “chú phỉnh” đối với dân, cũng có lúc, có người chủ trương đi với Mỹ.
Như ông Trần Quang Cơ nguyên là Ủy Viên Trung Ương Đảng CS, thứ trưởng thứ nhất Bộ Ngoại Giao, phục vụ trong ngành ngoại giao 44 năm cho tới khi ông về hưu năm 1997. Ông ấy từng trình bày, “Tôi thấy điều mình có thể làm khác, là phải đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ quốc tế sớm. Trước Đại Hội Đổi Mới (năm 1986), Việt Nam đã quá phụ thuộc vào ý thức hệ mà không đa phương hóa được quan hệ. Trong cái thế anh nằm ngay cạnh nước lớn, nước khổng lồ, mà không có bạn thì anh sẽ bị ép. […] thêm bạn bớt thù, thời kỳ đó chúng ta không thực hiện được. Mà chúng ta lại bớt bạn thêm thù.”
Có lúc Mỹ đặt vấn đề bình thường hóa vô điều kiện thì CSVN lại đòi bình thường hóa có điều kiện. Đến khi VN muốn đồng ý bình thường hóa vô điều kiện thì đã lỡ thời cơ. Mỹ đã bình thường hóa với Trung Quốc và quên Việt Nam rồi. Mãi tới gần nửa thế kỷ sau, sau mấy thập niên bang giao với Mỹ và họp tác toàn diện mới thấy ló cái khôn đi với Mỹ biến thành sự thật của nhà cầm quyền CSVN và có lợi cho nước cho dân VN. Chân lý lịch sử chỉ rõ quan tức nhà cầm quyền là nhứt thời, nước, dân mới vạn đại.
Về địa chánh trị. Tin VOA của Mỹ ngày 17/2/2022, “Việt Nam vừa lên tiếng bày tỏ mối quan tâm và mong muốn hợp tác với Mỹ, vài ngày sau khi Washington công bố chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương mà trong đó Việt Nam được nhắc tới như là một trong các đối tác hàng đầu mà Mỹ sẽ tăng cường mối quan hệ.” Theo đó, Mỹ sẽ xây dựng năng lực tập thể cả trong và ngoài khu vực thông qua việc “tăng cường quan hệ với các đối tác hàng đầu trong khu vực, bao gồm Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Mông Cổ, New Zealand, Singapore, Đài Loan, Việt Nam và các quốc đảo ở Thái Bình Dương.”
Về kinh tế giao thương Việt Mỹ, quá lợi cho Việt Nam. Năm 2021, xuất nhập cảng giữa Việt Nam và Mỹ đạt $111.56 tỷ USD, tăng gần $21 tỷ USD so với năm 2020. Thương mại Việt – Mỹ lần đầu vượt mốc $100 tỷ USD. Theo Tổng Cục Hải Quan, năm 2021, xuất cảng của Việt Nam sang Mỹ đạt $96.29 tỷ USD, tăng 24.9% so với năm 2020. Nền kinh tế lớn nhất thế giới tiếp tục là thị trường xuất cảng lớn nhất của Việt Nam khi chiếm đến 28.6% kim ngạch cả nước. Trong khi Việt Nam tiếp tục vươn lên, trở thành đối tác thương mại lớn thứ 9 của Mỹ.
Mỹ trở thành bạn của VN và các nước Á Châu Thái Bình Dương. Mỹ hiện là đối thủ, kẻ thù của Trung Cộng. Việt Nam bị Trung Cộng chiếm gần hết hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa và 80% Biển Đông của VN. Mỹ là kẻ thù của Trung Cộng, do đó Mỹ có thể là bạn của VN.
Hiện thời chính quyền Tổng Thống Joe Biden tuyên bố sẽ tập trung vào mọi ngóc ngách của khu vực, từ Nam Á đến các đảo Thái Bình Dương để củng cố vị thế và cam kết lâu dài của mình. Chánh quyền Mỹ dù Cộng Hòa hay Dân Chủ cũng không lơ là với Á Châu Thái Bình Dương. Mỹ là nước trên bờ biển Thái Bình Dương, có gần 100,000 quân ở Bắc Thái Bình Dương. Và Thái Bình Dương có hơn $5,000 tỷ USD hàng hóa Mỹ qua lại con dường hàng hải này và phương tiện quân sự tiếp vận tiếp liệu cho quân đội Mỹ hải ngoại.
Sau cùng CSVN đi với Mỹ lúc này là hợp tình, hợp lý, là chuyện phải làm, trên cả hai phương diện quyền lợi của nhà cầm quyền cộng sản cũng như của nhân dân VN. Thời đại này là thời đại các quốc gia liên lập. Một nước nhược tiểu bị nước lớn áp bức thì nhờ nước khác giúp đỡ là chánh nghĩa, là thuận đạo lý và pháp lý quốc tế. Việt Nam bị Trung Quốc đông dân, nhiều tiền, mạnh sức, nhiều mưu áp bức, đe dọa thì tìm đường hóa giải là chuyện phải làm. Con đường đi với Mỹ là con đường logic, thuận lòng dân, hợp ý các nước trong vùng. Mỹ không có tham vọng đất đai và rất hy vọng Mỹ có thể giúp làm lá chắn ngăn chận, be bờ Trung Cộng xâm lấn biển đảo của một nước Á Châu Thái Bình Dương, trong đó VN là nước bị mất nhiều nhứt.
Đó cũng là một quyết định hợp tình, hợp lý, hợp lòng dân Việt trong cũng như ngoài nước. Đúng là một chuyện cần làm, phải làm, làm ngay, làm sớm càng tốt. Chưa lúc nào thời cơ lại thuận lợi cho nhà cầm quyền VN hơn lúc này trong việc đi với Mỹ để cứu Biển Đông đang bị Trung Cộng xâm lấn một cách bạo ngược như lúc này.
Trong chánh trị không có thù muôn thuở bạn muôn đời, chỉ có quyền lợi quốc gia dân tộc là miên viễn, là trên hết. Không có đảng phái nào cao hơn quốc gia dân tộc. Không có chế độ nào bền vững hơn quốc gia dân tộc. Không có gì phải mặc cảm khi liên minh với nhưng nước có thể giúp mình. Quyền lợi quốc gia, sinh mạng dân tộc là vấn đề tối thượng. Nếu Đảng Nhà Nước CSVN không làm, là thông đồng với Trung Cộng để cho Trung Cộng xâm lấn Việt Nam, dần dần biến Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới của Trung Cộng. Và trong trường họp đó Đảng Nhà Nước CSVN thành tội đồ muôn thuở của lịch sử Việt Nam.