SAN DIEGO – Một thỏa thuận đã được ký kết giữa ba quốc gia đồng minh nhằm đối phó sự bành trướng của Trung Cộng tại Thái Bình Dương. Thỏa thuận được gọi tắt là AUKUS, được công bố sau cuộc họp hôm thứ Hai giữa các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ, Vương Quốc Anh và Úc. Với sự hợp tác này, Úc sẽ nhận được những chiếc tàu ngầm chạy bằng năng lượng nguyên tử, đồng thời được trang bị vũ khí thông thường.
Tổng Thống Mỹ Joe Biden, Thủ Tướng Anh Rishi Sunak, và Thủ Tướng Úc Anthony Albanese đã thông báo thỏa thuận tại Trạm Không Quân Hải Quân Đảo Bắc ở San Diego, Nam California (North Island Naval Air Station).
“Khi công bố quan hệ đối tác AUKUS vào tháng 9 năm 2021, chúng tôi đã cam kết đặt ra tiêu chuẩn không phổ biến vũ khí hạt nhân cao nhất,” các nhà lãnh đạo cho biết trong một tuyên bố chung đề cập đến liên minh chiến lược giữa các quốc gia. “Kế hoạch mà chúng tôi công bố hôm nay thực hiện cam kết này và phản ánh vai trò lãnh đạo lâu dài của chúng tôi cũng như sự tôn trọng đối với chế độ không phổ biến vũ khí hạt nhân toàn cầu.”
Phát biểu sau cuộc họp, Thủ Tướng Úc Albanese cho biết thỏa thuận này “đại diện cho khoản đầu tư đơn lẻ lớn nhất vào khả năng phòng thủ của Úc trong lịch sử của chúng tôi.” Ông cảm ơn Hoa Kỳ đã chia sẻ kỹ thuật đẩy hạt nhân lần thứ hai trong lịch sử.
Ba nguyên thử quốc đã đồng ý tham khảo ý kiến của Cơ Quan Năng Lượng Nguyên Tử Quốc Tế “để phát triển một cách tiếp cận không phổ biến vũ khí hạt nhân tạo tiền lệ mạnh nhất cho việc mua lại năng lực tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.”
Những chiếc tàu ngầm tối tân này sẽ được mô phỏng theo thiết kế tàu ngầm hạt nhân thế hệ mới nhất của Vương Quốc Anh và bao gồm kỹ thuật cập nhật của Hoa Kỳ. Được gọi là “SSN-AUKUS” sau mối quan hệ đối tác chiến lược giữa các quốc gia, chúng sẽ được xây dựng và sử dụng bởi cả Anh và Úc.
Anh dự kiến sẽ bàn giao những chiếc tàu ngầm đầu tiên vào cuối những năm 2030. Úc cũng chuẩn bị giao tàu ngầm đầu tiên cho Anh vào đầu những năm 2040.
Bắt đầu từ năm nay, các nhân viên quân sự và dân sự của Úc sẽ được hợp tác với các chuyên viên của hải quân Hoa Kỳ và Anh để học hỏi cách hữu hiệu nhất về công nghệ sử dụng tàu ngầm nguyên tử, cuối cùng ba quốc gia sẽ tổ chức luân phiên cập bến các tàu ngầm với Úc bắt đầu từ năm 2027.
Trong khi chờ Quốc Hội thông qua, Hoa Kỳ sẽ tìm cách bán cho Úc ba tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân lớp Virginia bắt đầu từ đầu những năm 2030. Mỹ sẵn sàng bán tới năm tàu ngầm hạng chiến này, nếu cần.
“Dự án đầu tiên này mới chỉ là khởi đầu. Nhiều mối quan hệ đối tác hơn, nhiều tiềm năng hơn cho hòa bình và an ninh trong khu vực đang ở phía trước,” Tổng Thống Biden nói sau cuộc họp. “Nói một cách đơn giản, chúng ta đang đặt mình vào vị trí mạnh nhất có thể để cùng nhau vượt qua những thử thách của ngày hôm nay và ngày mai.”
Chú thích hình: Tàu ngầm hạng Virginia-class submarine đang lặn tại Groton, Connecticut, tháng 7, 2004. (US Navy)