Tổng Thống Phi Luật Tân Ferdinand Marcos Jr từng gặp Tổng Thống Joe Biden bên lề hội nghị 77th UNGA tại Liên Hiệp Quốc, New York ngày 22 tháng 9, 2022. (Office of the President of the United States)
Bài VI ANH
Mỹ tăng cường thế lực, đồng minh, đối tác Á, Úc phòng chống Trung Cộng ở Á Châu – Thái Bình Dương.
Thực vậy.
Sự kiện và thời sự Mỹ và các nước Á châu Thái bình dương cho thấy.
Một, Mỹ cam kết việc bảo vệ đồng minh Phi luât tân như “sắt đá,” kể cả ở Biển Đông nơi Manila đang chịu áp lực từ Trung Quốc. Đài VOA ngày 2/5 cho biết, Tổng Thống Joe Biden đã nói như thế với Tổng Thống Phi Luật Tân Ferdinand Marcos Jr tại Tòa Bạch Ốc hôm 1/5.
Tổng Thống Marcos phấn khởi trong chuyến thăm Tòa Bạch Ốc đầu tiên của một nhà lãnh đạo Philippines sau 10 năm. Ông Marcos nhấn mạnh tầm quan trọng của Hoa Kỳ với tư cách là đồng minh hiệp ước duy nhất của Philippines trong một khu vực có “tình hình địa chính trị được cho là phức tạp nhất trên thế giới hiện nay.”
Các viên chức Hoa Kỳ cho biết lãnh đạo Mỹ-Philippines sẽ thống nhất các hướng dẫn mới về hợp tác quân sự mạnh mẽ hơn, cũng như đẩy mạnh hợp tác kinh tế, nhấn mạnh sự thay đổi đáng kể trong quan hệ Hoa Kỳ-Philippines trong năm qua.
“Hoa Kỳ vẫn kiên định với cam kết bảo vệ Philippines, gồm cả Biển Đông,” ông Biden khẳng định với ông Marcos tại Phòng Bầu Dục, tái Hiệp Ước Phòng Thủ Chung năm 1951, Phi cứ kêu gọi Hoa Kỳ hành động trong trường hợp xảy ra tấn công vũ trang vào quân đội Philippines.
Viên chức Mỹ cho biết các hướng dẫn mới tập trung vào sự phối hợp quân sự trên bộ, trên biển, trên không, vũ trụ và không gian mạng, trong khi chính quyền Mỹ cũng sẽ chuyển giao ba máy bay C-130 và tìm cách gửi thêm tàu tuần tra tới Philippines.
“Việc Philippines tìm đến đối tác hiệp ước duy nhất trên thế giới để củng cố và xác định lại mối quan hệ mà chúng ta có và vai trò của chúng ta trước những căng thẳng gia tăng mà chúng ta thấy xung quanh Biển Đông, Khu Vực Châu Á -Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là điều tự nhiên,” ông Marcos nói.
Các căn cứ mới của Philippines mà Hoa Kỳ đã tiếp cận vào tháng trước gồm ba căn cứ đối diện với Đài Loan và một căn cứ gần quần đảo Trường Sa đang tranh chấp ở Biển Đông. Trung Quốc nói đây là “đổ thêm dầu vào lửa.”
Một viên chức cao cấp của chính quyền Biden nói, “Một số bước mà Trung Quốc đã thực hiện đã khiến (Marcos) lo ngại, thậm chí có thể khiến ông ấy ngạc nhiên. Ông ấy có mong muốn mạnh mẽ được hợp tác chặt chẽ với cả hai nước nhưng thấy mình đang ở trong một tình huống mà các bước đi mà Trung Quốc đang thực hiện rất đáng lo ngại.”
Một viên chức Mỹ nói, “Chúng tôi đang kề vai sát cánh ở Biển Đông, nơi mà sự liên kết của chúng tôi chưa bao giờ mạnh mẽ hơn thế.”
Ông Biden cũng sẽ thực hiện các bước hợp tác kinh tế, bao gồm cử phái đoàn thương mại và đầu tư tới Manila, hỗ trợ triển khai công nghệ viễn thông 5G, phát động tài trợ công-tư cho các khoáng sản quan trọng và phát triển lưới điện “thông minh,” thảo luận song phương mới về các vấn đề lao động và hỗ trợ an ninh sân bay, an toàn hàng hải và ngành y tế của Philippines.
Dưới thời cựu Tổng Thống Rodrigo Duterte, người tiền nhiệm của ông Marcos, các mối quan hệ với Hoa Kỳ trở nên xấu đi vì ông Duterte đưa Philippines quay lưng lại với Mỹ và xây dựng mối quan hệ chặt chẽ hơn với Trung Quốc.
Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Philippines lần này là trọng tâm chuyến thăm Hoa Kỳ kéo dài bốn ngày của ông Marcos bắt đầu từ ngày 30/4.
Ông Biden lưu ý với ông Marcos rằng “đã lâu rồi bạn mới đến đây,” trước khi nói rõ rằng ông Marcos Jr. đã đi cùng cha mình đến Hoa Kỳ khi ông gặp cựu Tổng Thống Ronald Reagan.
Ông Marcos trở thành tổng thống vào năm ngoái và đã tìm kiếm mối quan hệ nồng ấm với cả Hoa Kỳ và Trung Quốc, những nước đang tranh giành ảnh hưởng ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
Washington coi Philippines là chìa khóa cho bất kỳ nỗ lực nào nhằm chống lại cuộc xâm lược của Trung Quốc vào Đài Loan. Bắc Kinh tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của mình. Manila gần đây đã đồng ý cho phép Hoa Kỳ tiếp cận thêm bốn căn cứ quân sự. Các chuyên gia cho rằng Washington coi Philippines là một địa điểm tiềm năng để triển khai rốc-két, phi đạn và hệ thống pháo nhằm chống lại một cuộc tấn công đổ bộ của Trung Quốc vào Đài Loan.
Thế nước lòng dân Phi cứng rắn đối với Trung Cộng đã tăng lên.Nhiều người Philippines phẫn nộ trước các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông, gồm cả việc quấy rối các tàu và ngư dân Philippines ở các vùng biển mà cả hai nước đều tuyên bố chủ quyền, sự ủng hộ của người dân về việc có lập trường cứng rắn hơn
Còn đại sứ Trung Cộng tại Manila lên tiếng nhầm hù dọa Philippines chớ nên ủng hộ nền độc lập của Đài Loan “nếu quan tâm đến 150,000 công nhân nước ngoài” gốc Philippines sống ở đó bị xem là “lời đe dọa ngấm ngầm,” một viên chức Mỹ cho biết.
Ông Biden coi việc tăng cường quan hệ kinh tế và quân sự ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là nền tảng trong chính sách đối ngoại của ông. Chuyến thăm của ông Marcos là một phần trong chính sách ngoại giao Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đang được đẩy mạnh của Hoa Kỳ.
Hai, ngoài ra TT Biden Biden đã tiếp đón tổng thống Nam Hàn vào tuần trước và sẽ tới Nhật Bản trong tháng này để tham dự cuộc họp của Nhóm Bảy Nước và tới Úc để tham dự hội nghị thượng đỉnh Quad với các nhà lãnh đạo của Nhật Bản, Ấn Độ và Úc. Cả hai cuộc họp dự kiến sẽ tập trung nhiều vào Trung Quốc cộng sản.