MOSCOW – Chính quyền Nga đã bắt giữ một phóng viên người Mỹ làm việc cho tờ The Wall Street Journal (WSJ) và buộc tội anh ta làm gián điệp. Cơ quan An Ninh Liên Bang Nga, được biết đến với tên viết tắt FSB, cho biết hôm thứ Năm.
Đây là lần đầu tiên một phóng viên Mỹ bị bắt giữ vì tội gián điệp kể từ sau Chiến Tranh Lạnh. Báo WSJ đã phủ nhận các cáo buộc gián điệp và yêu cầu Nga trả tự do cho anh ta.
Evan Gershkovich đã bị giam giữ tại thành phố Yekaterinburg và bị cáo buộc tìm cách lấy thông tin mật. FBS là cơ quan an ninh nội địa hàng đầu và là kế nhiệm chính của KGB thời Liên Xô, cáo buộc rằng anh Gershkovich “đã hành động theo chỉ thị từ phía Mỹ để thu thập thông tin về hoạt động của một trong những doanh nghiệp thuộc tổ hợp công nghiệp-quân sự Nga, được coi là bí mật quốc phòng.”
WSJ “kịch liệt phủ nhận các cáo buộc từ FSB và muốn Nga trả tự do ngay lập tức cho phóng viên đáng tin cậy và tận tụy của chúng tôi, Evan Gershkovich. Chúng tôi đoàn kết với Evan và gia đình anh ấy.”
Vụ bắt giữ diễn ra vào thời điểm căng thẳng gay gắt giữa Tây Phương và Moscow về cuộc chiến ở Ukraine và khi Điện Kremlin tăng cường đàn áp các nhà hoạt động đối lập, nhà báo độc lập và các nhóm xã hội dân sự.
Chiến dịch đàn áp sâu rộng chưa từng có kể từ thời Xô Viết. Các nhà hoạt động nói rằng điều đó thường có nghĩa là chính nghề báo chí bị biến thành tội phạm, cùng với các hoạt động của những người Nga bình thường phản đối chiến tranh.
Đầu tuần này, một tòa án Nga đã kết tội một người cha vì con của ông đăng những bài trên mạng xã hội chỉ trích chiến tranh và kết án ông hai năm tù giam. Cô con gái 13 tuổi của ông được gửi đến trại trẻ mồ côi.
Gershkovich là phóng viên Mỹ đầu tiên bị bắt vì tội gián điệp ở Nga kể từ tháng 9 năm 1986, khi Nicholas Daniloff, phóng viên tại Moscow của U.S. News and World Report, bị KGB bắt giữ. Khi đó Daniloff được thả mà không bị buộc tội 20 ngày sau đó để đổi lấy một nhân viên của phái bộ Liên Hiệp Quốc của Liên Xô, người đã bị FBI bắt giữ, cũng vì tội gián điệp.
Tại phiên điều trần hôm thứ Năm, một tòa án ở Moscow đã nhanh chóng ra phán quyết rằng Gershkovich sẽ bị giam giữ trong khi chờ điều tra.
Trong khi những người Mỹ bị giam giữ trước đây đã được trả tự do trong các cuộc trao đổi tù nhân, một viên chức hàng đầu của Nga cho biết còn quá sớm để nói về bất kỳ thỏa thuận nào như vậy.
Không có ý kiến công khai từ Hoa Thịnh Đốn, mặc dù một viên chức Hoa Kỳ cho biết chính phủ Hoa Kỳ đã biết về tình hình và đang chờ thêm thông tin từ Nga.
Gershkovich, người viết tin về Nga, Ukraine và các quốc gia thuộc Liên Xô cũ khác, với tư cách là phóng viên tại văn phòng của WSJ ở Moscow, có thể phải đối mặt với án tù 20 năm nếu bị kết tội gián điệp. Các luật sư nổi tiếng lưu ý rằng các cuộc điều tra trước đây về các vụ án gián điệp mất từ một năm đến 18 tháng, trong thời gian đó anh ta có thể có ít liên lạc với thế giới bên ngoài.
FSB lưu ý rằng Gershkovich đã được Bộ Ngoại Giao Nga công nhận để làm việc với tư cách là một nhà báo, nhưng phát ngôn viên của Bộ Maria Zakharova cáo buộc rằng Gershkovich đang sử dụng giấy phép của mình để che đậy cho “các hoạt động không liên quan đến báo chí.”
Phát ngôn viên Điện Kremlin ông Dmitry Peskov nói với các phóng viên, “Đây không phải là nghi ngờ, mà là thực tế là anh ta đã bị bắt quả tang.”
Gershkovich nói thông thạo tiếng Nga và trước đây từng làm việc cho hãng thông tấn Pháp Agence France-Presse và The New York Times.
Anh tốt nghiệp năm 2014 tại Đại Học Bowdoin ở Maine, nơi anh ấy theo học chuyên ngành triết học, anh đã hợp tác với các tờ báo địa phương và ủng hộ tự do báo chí. Ông Clayton Rose, khoa trưởng của trường đại học, cho biết.
Tường trình cuối cùng của anh từ Moscow, được công bố vào đầu tuần này, tập trung vào sự suy giảm của nền kinh tế Nga trong bối cảnh các biện pháp trừng phạt của phương Tây được áp đặt sau khi quân đội Nga xâm chiếm Ukraine vào năm ngoái.
Ivan Pavlov, một luật sư bào chữa nổi tiếng của Nga, người đã từng điều tra nhiều vụ án gián điệp và phản quốc, cho biết vụ án của Gershkovich là cáo buộc hình sự đầu tiên về tội gián điệp đối với một ký giả ngoại quốc ở Nga thời hậu Xô Viết.
Ông Pavlov, một thành viên của nhóm hỗ trợ pháp lý của tổ chức First Departmnet cho biết, “Quy tắc bất thành văn không được chạm vào các nhà báo nước ngoài từng được công nhận nay đã ngừng hiệu lực.”
Pavlov cho biết vụ truy tố Gershkovich được dàn dựng để mang lại cho Nga những “lá bài” để trao đổi tù nhân trong tương lai và có thể sẽ được giải quyết “không phải bằng luật pháp, mà bằng các biện pháp chính trị, ngoại giao.”
Thứ Trưởng Ngoại Giao Nga Sergei Ryabkov loại trừ khả năng trao đổi nhanh chóng.
“Tôi thậm chí sẽ không xem xét vấn đề này bây giờ bởi vì những người bị trao đổi trước đây đã chấp hành xong bản án của họ,” Ryabkov nói, theo các hãng thông tấn Nga.
(Photo: East2West)