Ông Donald Trump tại Phoenix, Arizona năm 2016. (Gage Skidmore/ Wikimedia Commons)
Cựu Tổng Thống Donald Trump không quen chờ đợi ai, nhưng trước tòa án tại thủ đô Washington DC hôm thứ Năm, ông phải ngồi đợi gần 25 phút trước khi vị thẩm phán xuất hiện để nghe các cáo buộc và tuyên bố của ông Trump trước các cáo buộc này. Cựu tổng thống bị truy tố tội âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 và phải trình diện để nghe luận tội.
Buổi luận tội diễn ra chiều thứ Năm tại tòa liên bang E Barrett Prettyman, nơi ông Trump đã tuyên bố vô tội trước bốn cáo buộc rằng ông đã âm mưu tố cáo có gian lận bầu cử, đưa đến cuộc nổi loạn và tấn công tòa nhà Quốc Hội ngày 6 tháng Giêng, 2021.
Ông Trump xuất hiện trong bộ đồ tiêu biểu của ông, gồm chiếc áo vét màu xanh biển đậm và chiếc cà-vạt đỏ. Ông bước vào tòa án khoảng 3g51 phút chiều thứ Năm theo giờ miền đông, được hộ tống bởi hai luật sư kỳ cựu là John Lauro từ Washington DC và Todd Blanche từ New York. Hai người này cầm đầu đội luật sư biện hộ cho ông Trump trong vụ án cản trở kết quả bầu cử 2020. Đến 4g15 phút chiều thì quan tòa mới xuất hiện. Trong thời gian ngồi đợi hơn 20 phút, ông Trump đã có vẻ bồn chồn.
Sau khi các công tố viên của chính phủ và luật sư của bị cáo tự giới thiệu trước quan tòa, ông Trump đứng dậy và làm thủ tục tuyên thệ với một viên chức của tòa án.
Sau đó Thẩm Phán Liên Bang Moxila Upadhyaya yêu cầu cựu tổng thống hãy xác nhận tên đầy đủ của ông.
Ông Trump đã có vẻ chần chừ, nói vấp khi tuyên bố tên của mình, “Donald J Trump – John – Donald John Trump.”
Đến phần xác nhận tuổi, ông Trump một lần nữa nói vấp. Ông nói, “Bảy bảy,” rồi nói đúng hơn khi cho biết ông được “bảy-mươi bảy” tuổi.
Trong thủ tục kế tiếp, Thẩm Phán Upadhyaya giải thích về những quyền của bị cáo, rằng ông Trump được quyền giữ im lặng và được sự trợ giúp về pháp lý nếu cần. Thẩm phán cũng nhắc nhở rằng nếu bị kết tội thì ông Trump có thể lãnh một bản án khá dài. Thẩm phán hỏi ông Trump có hiểu điều đó hay không, và ông trả lời rõ ràng rằng ông hiểu.
Sau đó Luật Sư Lauro trình bày sự việc ông Trump không nhận bất cứ tội nào trong tất các các cáo buộc.
Phía công tố viên không yêu cầu quan tòa hãy tạm giam ông Trump, và tòa ấn định ngày xử kế tiếp là ngày 28 tháng Tám trước tòa của Thẩm Phán Tanya Chutkan [xem bài về bà Chutkan]. Ông Trump không bắt buộc phải trình diện trước tòa vào ngày hôm đó.
Trong lời phát biểu sau khi rời tòa, ông Trump nói rằng đây là “một ngày rất buồn.” Rồi ông nói tiếp rằng trong hai năm rưỡi từ ngày ông rời chức tổng thống thì Hoa Thịnh Đốn đã trở nên sa đọa.
Ông nói, “Chuyện này đáng lý không xảy ra tại Hoa Kỳ… nếu bạn không thắng được chúng, thì bạn truy tố chúng.”
Trên đường trở lại phi trường Ronald Reagan Washington National Airport rời thủ đô, đoàn xe của ông đã bị những người biểu tình lo ó, văng tục.
Trong tòa, cựu tổng thống đã ngồi yên, giữ im lặng, khác với một ông Trump từng phát biểu ồn ào trong những ngày trước khi đến tòa, nói rằng ông là nạn nhân của một vụ săn phù thủy, chỉ trích công tố viên đặc biệt Jack Smith, người đã lập hồ sơ khởi tố ông Trump.
Hôm thứ Ba, ông Trump đã bị truy tố lần thứ ba kể từ ngày rời Tòa Bạch Ốc. Một đại bồi thảm đoàn đã xem xét các chứng cớ và quyết định truy tố ông, vì ông đã có nỗ lực nhằm tiếp tục nắm giữ quyền lực sau khi bị thất cử năm 2020. Trong nỗ lực đó có cả những hành động của ông đưa đến cuộc nổi loạn ngày 6 tháng Giêng, 2021 với hậu quả đám đông tràn vào tòa nhà Capitol tại thủ đô Hoa Thịnh Đốn.
Trong năm nay ông bị tòa tiểu bang New York truy tố tội gian lận tài chánh, và tòa liên bang tại Florida đang truy tố ông tội lưu trữ hồ sơ mật của chính quyền một cách bất hợp lệ và tội cản trở việc thi hành công lý.
Sau khi Bộ Tư Pháp công bố hồ sơ khởi tố dài 45 trang được soạn thảo bởi ông Jack Smith, Bộ Trưởng Tư Pháp Merrick Garland nói, “Ngay sau khi xảy ra vụ tấn công 6 tháng Giêng nhắm vào nền dân chủ của chúng ta, những nhân viên chuyên nghiệp nam và nữ của Bộ Tư Pháp đã tham gia một cuộc điều tra mà sau đó trở thành cuộc điều tra lớn nhất trong lịch sử của chúng ta.”
Một trong những điều được chú ý trong hồ sơ truy tố là sự việc cựu Tổng Thống Donald Trump đã đặt Phó Tổng Thống Mike Pence vào một tình huống nguy hiểm vào ngày 6 tháng Giêng, khi mà đám đông ủng hộ Trump đã đe dọa mạng sống của ông Pence.
Tài liệu được thu thập từ các nhân chứng cho thấy ông Trump từng yêu cầu ông Pence không chứng nhận kết quả bầu cử 2020 tại cuộc họp của Quốc Hội ngày 6 tháng Giêng. Khi nghe ông Pence nói ông phải tuân thủ Hiến Pháp Hoa Kỳ, ông Trump nói với Phó Tổng Thống rằng “ông quá thành thật” (you too honest).
Tài liệu truy tố đã viện dẫn một tin nhắn tweet của ông Trump vào lúc 2:24 trưa ngày nổi loạn, trong lúc đám đông tràn vào tòa nhà Capitol, trong tin nhắn đó ông Trump chỉ trích ông Pence không can thiệp vào việc chứng nhận kết quả bầu cử của Hội Đồng Đại Biểu.
Một phút sau khi có tin nhắn tweet của ông Trump, theo hồ sơ truy tố, “Lực lượng Mật Vụ Hoa Kỳ đã bắt buộc phải di tản Phó Tổng Thống đến một địa điểm an toàn.”
Hồ sơ ghi thêm rằng đám đông tại Capitol đã hô to những khẩu hiệu như “Treo cổ Mike Pence,” “Pence đang ở đâu? Mang hắn ra đây!” và “Kẻ Phản Bội Pence” trong suốt buổi trưa.
Sự đe dọa diễn ra sau khi ông Pence từ chối gạt bỏ kết quả bỏ phiếu dành cho ông Joe Biden và đảo ngược kết quả bầu cử để mang thuận lợi cho ông Trump. Theo những lời tuyên bố công khai trước đây, ông Pence và các cố vấn của ông đã quyết định rằng làm theo lời ông Trump là vi phạm hiến pháp.