Nguyễn Văn Vịnh khi còn giữ chức Bí Thư Tỉnh Ủy Lào Cai năm 2021. (Báo Lào Cai)
Hàng trăm người dân đã tụ tập tại một khu phố ở Lào Cai vào đêm thứ Năm, 18/5/2023, để xem lực lượng công an bắt cựu Bí Thư Tỉnh Ủy Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh. Ông này bị tố cáo tham nhũng nhiều năm trước, đến nay mới bị đảng kỷ luật và bị bắt.
Trước khi leo lên chức Bí Thư Tỉnh Ủy, ông ta từng giữ chức phó chủ tịch rồi chủ tịch Ủy Ban Nhân Dân Tỉnh Lào Cai, toàn chức lớn và dễ ăn hối lộ. Theo chỉ thị của nhà nước cộng sản, các báo tại Việt Nam không nói rõ chi tiết về tội tham nhũng của cựu bí thư tỉnh ủy Lào Cai, không cho biết số tiền bỏ túi là bao nhiêu triệu đô la.
Khoảng 8 giờ đêm, công an đã phong tỏa các con đường dẫn đến ngôi nhà số 25, đường Cù Chính Lan, Tổ 10, phường Bắc Cường, thành phố Lào Cai, trước khi bắt ông Vịnh để điều tra tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” từng xảy ra tại UBND tỉnh này khoảng một thập niên trước.
Nguyễn Văn Vịnh, 63 tuổi, đã bị tạm giam. Báo chí không chụp được hình ông ta bị bắt đi. Cùng bị tóm trong đêm thứ Năm liên quan đến ông Vịnh là hai cựu quan chức cũng từng giữ chức cao cấp. Một trong hai nhân vật được báo chí nêu tên là Doãn Văn Hưởng, 67 tuổi, ở phường Bắc Cường, TP Lào Cai; nguyên Phó Bí Tỉnh Ủy, nguyên Chủ Tịch, nguyên Phó Chủ Tịch UBND tỉnh. Nhân vật kia là Ngô Đức Hoàng, 49 tuổi; Chuyên viên Phòng Kế Hoạch – Tài Chính Cục Địa Chất Việt Nam, thuộc Bộ Tài Nguyên và Môi Trường.
Đầu tuần này, ngày 15/5, tại hội nghị giữa nhiệm kỳ Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng khóa 13, Ban Chấp Hành thi hành kỷ luật khai trừ Nguyễn Văn Vịnh ra khỏi Đảng. Lệnh khai trừ do chính Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng ban hành trong cuộc họp Bộ Chính Trị vào ngày 8/5.
Nguyễn Văn Vịnh sinh năm 1960, nnguyên là Chủ Tịch Hội Đồng Nhân Dân tỉnh Lào Cai nhiệm kỳ 2016–2021, Bí Thư Tỉnh Ủy Lào Cai nhiệm kỳ 2015–2020. Theo hồ sơ điều tra, tội tham nhũng xảy ra trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến 2016.
Nguyễn Văn Vịnh và một số cựu quan chức tỉnh Lào Cai bị xác định có vi phạm và để xảy ra vi phạm liên quan Công Ty TNHH Xây Dựng Thương Mại Lilama (Công Ty Lilama), Công Ty TNHH MTV Apatit Việt Nam (Công Ty Apatit) trong việc khai thác khoáng sản bất hợp pháp tại xã Đồng Tuyển.
Hồ sơ ghi nhận ngày 11/4/2012, ông Vịnh, (thời điểm đó là Chủ Tịch UBND tỉnh Lào Cai) ký văn bản tạm giao cho Apatit Việt Nam tổ chức bảo vệ quặng apatit trong phạm vi 3.77 hecta tại xã Đồng Tuyển; Apatit tiến hành cải tạo mặt bằng khu mỏ để xử lý nguy cơ gây sạt lở đất đá. Văn bản cho phép Apatit được lấy khoáng chất bất hợp pháp qua một điều khoản ghi: “Trong quá trình cải tạo mặt bằng nếu khối lượng san gạt có kèm theo khoáng sản thì cho phép Công Ty Apatit được thu hồi và vận chuyển để quản lý và sử dụng theo quy định.”
Căn cứ văn bản của UBND tỉnh Lào Cai, chỉ sau đó một ngày, Apatit và Công Ty Lilama đã cùng ký hợp đồng kinh tế. Nội dung hợp đồng phối hợp thu hồi quặng trong phạm vi 3.77 hecta.
Ngay trong lúc hai công ty thực hiện hợp đồng nêu trên, ngày 30/5/2012, Nguyễn Mạnh Thừa, Giám Đốc Công Ty Lilama đã ký văn bản gửi UBND tỉnh Lào Cai đề nghị giao lại diện tích 3.77ha và cấp lại giấy chứng nhận đầu tư khách sạn, nhà hàng cho công ty này.
Sau khi Lilama đề nghị được giao lại diện tích 3.77 hecta, các sở, ngành của tỉnh Lào Cai đã có văn bản đề nghị UBND tỉnh giới thiệu cho Lilama vị trí đất khác để xây dựng nhà hàng khách sạn do vị trí này còn quặng apatit.
Tuy nhiên, ngày 2/8/2012, Chủ Tịch UBND tỉnh Lào Cai, Nguyễn Văn Vịnh đã “chủ trương” cho Lilama đầu tư dự án nhà hàng, khách sạn tại xã Đồng Tuyển tại nơi có quặng apatit, tức là gián tiếp cho khai thác quặng trái phép. Chưa rõ có phải vì sự chia chác không đủ cho các quan chức khác nên vụ tham nhũng này bị báo cáo đến Bộ Chính Trị, đưa đến sự thanh toán giữa các phe nhóm trong nội bộ Đảng CSVN.
Theo Bộ Chính Trị, vụ tham nhũng tại Lào Cai “đã gây hậu quả rất nghiêm trọng, khó khắc phục, làm thiệt hại, thất thoát rất lớn tiền, tài sản của Nhà Nước, gây bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến uy tín của tổ chức đảng, chính quyền địa phương.”
Bộ Chính Trị chỉ cho biết đến mức đó, chưa nói việc phạt ông Vịnh và các cán bộ đồng phạm nặng hay nhẹ như thế nào.
